Inmiddels hebben we al twee maanden te maken met ingrijpende maatregelen vanwege het coronavirus. Social distancing wordt regelmatig in één adem genoemd met eenzaamheid. Wie al eenzaam was, is dat nu des te meer, en anderen ervaren het gevoel juist voor het eerst. Gelukkig kun je eenzaamheid vaak goed aanpakken als je de oorzaak van het gevoel kent. Wat zijn die mogelijke oorzaken? En wat kun je doen tegen eenzaamheid?

Een van mijn cliënten, Ana, is verpleegkundige op een afdeling met coronapatiënten. De hectiek van het werk kan ze thuis niet van zich afzetten en ze voelt zich niet begrepen door haar gezin. Ze klopte bij mij aan met eenzaamheidsgevoelens. Samen bekeken we welke concrete handelingen haar kunnen helpen om zich minder eenzaam te voelen.

Hoe ontstaat eenzaamheid?

Alleen zijn is geen eenzaamheid. Terwijl sommige mensen wéken kunnen teren op een middag familiebezoek, leven anderen op bij het hebben van veel contact. Eenzaamheid is een langdurig tekort aan sociaal contact, of zelfs een gebrek eraan. Die ondergrens is voor iedereen anders. Eenzaamheid is in die zin eigenlijk al een hele eenzame ervaring. Volg je het nog?

Maar waar komt dat nou vandaan, dat eenzaamheidsgevoel?

Om te weten hoe je je eenzaamheid op kunt lossen, moet je de koe bij de horens vatten: weten waar ‘t vandaan komt. De oorzaak van eenzaamheid zit vaak in één of meerdere factoren.

Ervaringen uit het verleden

De dingen die je in een leven hebt meegemaakt kunnen de basis vormen van je eenzame gevoel. Ingrijpende gebeurtenissen, zoals het verlies van een dierbare of een ziekte, zijn een proces waar jij als individu je eigen weg in moet vinden. Dat kan je eenzaam doen voelen.

Niet kunnen praten

Een trauma of angst uit het verleden is soms lastig onder woorden te brengen. Je schaamt je, of je bent bang dat anderen het toch niet zullen begrijpen. Je draagt het alleen, en dat zorgt voor een eenzaam gevoel. Misschien heb je zelfs als kind geleerd om alles zelf te doen en niet te praten over hoe je je voelt. Zo’n hechtingsprobleem kan op latere leeftijd nog steeds de oorzaak zijn van eenzaamheid.

Ontevredenheid over sociale contacten

Misschien héb je wel sociale contacten, maar is de kwaliteit ervan niet zoals je graag wil dat ‘t is. Een partner die wel altijd naast je ligt op de bank, maar die zich niet kan verplaatsen in jouw situatie, bijvoorbeeld. Heb je iets ingrijpends meegemaakt, zoals Ana, dan ervaar je misschien dat anderen het niet begrijpen omdat het voor hen een ver-van-je-bed-show is.

Gebrek aan tijd

Het gebrek aan tijd is een praktische oorzaak, maar niet minder ingrijpend. Soms kun je of wil je geen tijd vrijmaken voor sociaal contact. Als mantelzorger of manager bijvoorbeeld , wanneer je veel verantwoordelijkheid draagt. Je verbinden met mensen, jezelf opladen, kost nu eenmaal ook tijd.

Wat te doen tegen eenzaamheid?

Of het nu gaat om een dieper geworteld trauma, of over het gebrek aan de juiste mensen in je omgeving om je aan te hechten: eenzaamheid knaagt. Gelukkig zijn er genoeg manieren om wat te doen tegen eenzaamheid.

1: Bepaal de oorzaak

Soms kun je precies de vinger leggen op de oorzaak van je eenzaamheid. Het is je werk, waar je iedere dag bent opgezadeld met een team vol collega’s waar je niets mee deelt. Geen koetjes, geen kalfjes, niks. Da’s handig: dan weet je ook waar er snel iets moet veranderen. In veel gevallen ligt het een stuk ingewikkelder en moet je écht goed nagaan waar dat gevoel van eenzaamheid nou vandaan komt.

2: Pak de oorzaak direct aan

Is het voor jou duidelijk waar je knelpunt zit? Ga dan zelf aan de slag met concrete acties. Voel je je eenzaam op werk? Stap naar de leidinggevende voor hulp of (rigoureus maar soms hartstikke nodig) zoek een baan waar jij gelukkiger van wordt. Voel je je, net als Ana, niet gehoord in je verdriet en ervaring? Ga dan op zoek naar lotgenoten. Vaak kan dit je gevoel al sterk verminderen.

3: Praat erover

Praten helpt. Cliché maar waar. Het lucht op en brengt een ander tegelijkertijd op de hoogte. Ook als de oorzaak niets met diegene te maken heeft, zal hij of zij misschien toch bedenken dat jij nét even wat vaker gebeld of geappt moet worden.

4: Zoek professionele hulp

Een psycholoog of andere professionele hulpverlener zoekt samen met jou uit wat de oorzaak van je eenzame gevoel is. Een traject is diepgaand en vaak langdurig. Na het vinden van een oorzaak en diagnose, ga je aan de slag met oplossingen.

5: Praat met een onafhankelijke coach

Iemand die buiten jouw realiteit staat en patronen ziet die jou (of mensen in je omgeving) niet meer opvallen. Zo’n frisse blik op je situatie kan zorgen voor nieuwe tips en handvatten die voor jou goed werken. In tegenstelling tot een psycholoog richt een coach zich voornamelijk op het werken aan een positieve toekomst. Doorpakken, een echte hands-on mentaliteit.

Wat je gevoel van eenzaamheid ook veroorzaakt: uiteindelijk gaat het om een gebalanceerde oplossing. Zoek zelf, of met je vertrouwenspersoon of coach, niet alleen naar manieren om tot meer sociaal contact te komen, maar zorg ook dat je tevreden wordt met je eigen gezelschap. Ik zei het al: alleen zijn is geen eenzaamheid.

Wil je meer lezen over de oorzaken van eenzaamheid? Lees hier verder.

Ben je op zoek naar een coach die jou verder kan helpen? Neem een kijkje bij mijn diensten en vul het contactformulier in, zodat ik vrijblijvend contact met jou kan opnemen. Samen bekijken we dan wat ik voor jou kan betekenen.